Böbrek ve İdrar Yolu Taşları

2023-01-17

Böbrek ve İdrar Yolu Taşları

Üriner sistem taş hastalığı, üriner sistemi etkileyen patolojik bir durumdur ve bu hastalık M.Ö 4800 yıllarından beri bilinmektedir. Böbrek taşları olağan koşullarda idrarda çözünmüş maddelerin çökerek sert birikinti parçacıkları oluşturmasıyla ortaya çıkar. Taşın oluşma nedeni idrar yoğunluğunun artması ya da çözünmüş maddelerin idrarda aşırı miktarda bulunmasıdır.
 
Bugüne kadar yapılan çalışmaların ışığı altında taşın kimyasal ve fiziksel yapısı, terkibi hakkında oldukça yeterli bilgiler sağlanmış, fakat teknolojideki bütün ilerlemelere rağmen sebebi bugün bile tam olarak aydınlatılamamıştır. Taş hastalığı tek bir nedenle değil, çok sayıda, karmaşık ve birbiriyle ilişkili bir çok faktörün beraberce meydana getirdiği olaylar sonucunda oluşmaktadır. Böbrek taşları sayılarına, bulundukları yerlere ve kimyasal yapılarına göre sınıflandırılmaktadır.
 
Böbrek taşı erkeklerde kadınlara oranla en az üç kat daha yaygın olarak görülmektedir. Yetişkin erkeklerde ömür boyu taş oluşma riski yüzde 20 civarındadır. Bu oran bayanlarda yüzde 5 ile 10 arasındadır. Taş hastalarında tekrarlama oranı ilk taş oluşumundan itibaren 5 yıllık bir süre içinde yüzde 50’den yüksek olarak rapor edilmiştir. Üriner sistem taş hastalığına İskandinavya, Akdeniz ülkeleri, Pakistan, Malezya gibi ülkelerde sık olarak rastlanmaktadır. Taş oluşumunda beslenme, iklim ve genetik faktörlerin de rolü vardır. İklim ile taş oluşumu arasında direk ilişki kurmak güç ise de sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde ve yaz mevsimlerinde daha fazla tespit edilmektedir.
 
Ağrı, kanlı idrar yapma, ateş, bulantı ve kusma taş hastalığının belirtileri arasında sayılabilir. Taş hastalıklarına bağlı komplikasyonlar, yani taşa bağlı ek bozukluklar sık görülmektedir. Böbrek havuzu ve çanaklarda genişleme (hidronefroz) ile böbrek iltihabı (piyelonefrit) bunlardan başlıcalarıdır.